Σήμερα περισσότερο από ποτέ, οι δράσεις που σχετίζονται με την ενδυνάμωση των γυναικών και την ανάδειξη της ισότιμης συμβολής τους καλύπτουν ένα τεράστιο εύρος περιοχών της οικογενειακής, οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής του τόπου. Στο πλαίσιο αυτό, αναδεικνύονται πολλές άλλες εκφάνσεις και εκδηλώσεις της ζωής των γυναικών όπου ο παράγοντας του φύλου λειτουργεί ανασταλτικά στην ισότιμη πρόσβαση σε λύσεις για προκλήσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες καθημερινά. Μια από αυτές είναι και η συμπεριφορά των γυναικών κατά τη συμμετοχή τους στο στοίχημα και το τυχερό παιχνίδι, καθώς επίσης οι διαταραχές της υγείας που δύναται να προκαλέσει. Πολλοί πιστεύουν ότι το στοίχημα και τα τυχερά παιχνίδια είναι ανδρική υπόθεση. Στην πραγματικότητα καταγράφεται διεθνώς μια ανοδική τάση του ποσοστού των γυναικών που στρέφονται στο στοίχημα και στα τυχερά παιχνίδια.
Χάσμα στη μελέτη και στην παρέμβαση στις συμπεριφορές των γυναικών
Διεθνώς καταγράφεται μια αυξητική τάση στην ενασχόληση των γυναικών με το στοίχημα και τα τυχερά παιχνίδια, σε επίπεδα, μάλιστα, αντίστοιχα με εκείνα των ανδρών. Η αύξηση αυτή της ενασχόλησης με τη στοιχηματική δραστηριότητα οδήγησε, συνεπακόλουθα, σε αύξηση των διαταραχών της συμπεριφοράς κατά τη συμμετοχή στο στοίχημα και το τυχερό παιχνίδι μεταξύ των γυναικών. Οι γυναίκες που εμφανίζουν διαταραχές συμπεριφοράς ή προβληματική συμπεριφορά αναφέρουν σημαντικά συχνότερα διαταραχές άγχους και κατάθλιψης, διαταραχές προσωπικότητας, διαταραχές κατάχρησης αλκοόλ και είναι πιθανότερο να έχουν υποστεί παιδική κακοποίηση από ό,τι άνδρες με αντίστοιχες διαταραχές συμπεριφοράς. Παρά την ξεκάθαρη αυτή τάση, τόσο η επιστήμη όσο και η πρακτική εξακολουθούν να εστιάζουν στη μελέτη των προκλήσεων που καταγράφονται στις συμπεριφορές κατά τη συμμετοχή στο στοίχημα και το τυχερό παιχνίδι, κυρίως μεταξύ των ανδρών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, πολλές υπηρεσίες τυχερών παιχνιδιών και στοιχήματος απευθύνονταν παραδοσιακά στους άνδρες, ενώ επικρατούσε και η θεώρηση ότι οι γυναίκες ξεκινούν να στοιχηματίζουν πολύ αργότερα από τους άνδρες, με μειωμένη ένταση και σε διαφορετικά προϊόντα, π.χ. παιχνίδια τύχης και όχι “ικανότητας”, με αποτέλεσμα να μην βιώνουν το ίδιο είδος, αλλά και το επίπεδο βλάβης από τη συμπεριφορά τους κατά τη στοιχηματική δραστηριότητα. Αυτό το χάσμα στη μελέτη, αλλά και στην παρέμβαση στις συμπεριφορές πρέπει να γεφυρωθεί – και οφείλεται στην προκατάληψη της διαφορετικής κοινωνικής αντιμετώπισης και των διαφορετικών προσδοκιών από τα δύο φύλα. Στην ουσία όμως, δεν διευκολύνεται η υποστήριξη των γυναικών που ασχολούνται με το στοίχημα και το τυχερό παιχνίδι, με έναν διαφοροποιημένο τρόπο από τους άνδρες, ανάλογα με τις ανάγκες τους και με βάση τα ειδικά χαρακτηριστικά τους.
Διαφορετικά χαρακτηριστικά μεταξύ των δύο φύλων
Για παράδειγμα, μελέτες ιδίως από το Ην. Βασίλειο, τον Καναδά και τις ΗΠΑ καταδεικνύουν ότι οι γυναίκες ξεκινούν να στοιχηματίζουν σε μεγαλύτερη ηλικία από ό,τι οι άνδρες, αλλά αναπτύσσουν προβληματική συμπεριφορά γρηγορότερα. Επιπλέον, επιλέγουν μικρότερο εύρος στοιχηματικών δραστηριοτήτων, είναι πιθανότερο να αναφέρουν οικονομικά προβλήματα και χαμηλότερη πρόσβαση σε χρηματικούς πόρους και, εν τέλει, δύνανται να αναζητήσουν βοήθεια νωρίτερα από ό,τι οι άνδρες. Από την άλλη, και σε ό,τι αφορά στην πρόσβασή τους σε φροντίδα και θεραπεία, οι γυναίκες φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν ένα δυσανάλογο στίγμα. Καθώς αντιμετωπίζονται από την κοινωνία με βάση συγκεκριμένα στερεότυπα που δεν καθιστούν αποδεκτή την ενασχόληση με το στοίχημα, κουβαλούν στις πλάτες τους τις προσδοκίες φροντίδας του σπιτιού και της οικογένειας, πέραν της οικονομικής συμβολής μέσω της εργασίας, και βιώνουν συναισθήματα ντροπής, καθώς νιώθουν ότι παραβιάζουν κοινωνικές και ατομικές αξίες, παραμελώντας τα παιδιά και τις οικογένειές τους, απομονώνοντας εαυτούς από φίλους και θέτοντας σε κίνδυνο την απασχόλησή τους. Το στίγμα αυτό αυξάνεται όσο αυξάνεται και η βαρύτητα της διαταραχής συμπεριφοράς τους στη στοιχηματική δραστηριότητα, εμποδίζοντας ή καθυστερώντας την αναζήτηση πραγματικά αποτελεσματικής και κατάλληλης φροντίδας.
Πώς μπορεί να γεφυρωθεί το χάσμα
Οι προτεραιότητες διεθνώς για τη γεφύρωση του χάσματος στη διαχείριση της στοιχηματικής συμπεριφοράς μεταξύ ανδρών και γυναικών επικεντρώνονται σε τρεις πυλώνες:
(1) έρευνα για την καταγραφή, τεκμηρίωση, μελέτη και εις βάθος κατανόηση των παραμέτρων που διαφοροποιούν τη συμπεριφορά στο στοίχημα και το τυχερό παιχνίδι αναλόγως του φύλου. Για να μπορέσουμε να λάβουμε τα κατάλληλα, τεκμηριωμένα και οικονομικά αποτελεσματικά μέτρα για τη γεφύρωση του χάσματος, πρέπει να κατανοήσουμε περαιτέρω και εις βάθος τις διαφορετικές προσεγγίσεις κατά τη συμμετοχή στο στοίχημα και το τυχερό παιχνίδι που απορρέουν από το φύλο. Αυτό προϋποθέτει την ενσωμάτωση παραμέτρων φύλου στο σύνολο των επιστημονικών ερευνών που αφορούν στη στοιχηματική συμπεριφορά.
(2) ανάπτυξη στοχευμένων στρατηγικών και πρακτικών για την αξιοποίηση της εμπειρίας των γυναικών στη διαχείριση των επιβλαβών συνεπειών της συμμετοχής τους στο στοίχημα και τα τυχερά παιχνίδια. Από την παραμετροποίηση των εκστρατειών ενημέρωσης έως τον προσδιορισμό στοχευμένων επικοινωνιακών μηνυμάτων στις γυναίκες ανά υπηρεσία τυχερών παιχνιδιών και στοιχήματος, η αξιοποίηση της εμπειρίας, αλλά και της γνώμης των γυναικών κατά τη διαμόρφωση και τη πιλοτική εφαρμογή αυτών των στρατηγικών δύναται να εγγυηθεί τη βελτιστοποίηση της αποδοχής τους και, τελικά, της αποτελεσματικότητάς τους.
(3) δέσμευση για εφαρμογή πολιτικών μείωσης του κινδύνου, οι οποίες υπερβαίνουν τις παραδοσιακές προσεγγίσεις της ατομικής ευθύνης. Οι πολιτικές ελέγχου του καπνίσματος έχουν καταδείξει ότι, όταν μια προσέγγιση πολιτικής εστιάζει σε γυναίκες και άνδρες ξεχωριστά, επιτρέπει στους υπεύθυνους να εξετάζουν θέματα που αφορούν ειδικά στο φύλο και, έτσι, να αναπτύσσουν προληπτικές δράσεις και ρυθμιστικές παρεμβάσεις που μειώνουν αποτελεσματικά ή και αποτρέπουν ολοσχερώς τη βλάβη μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Προτεραιότητες της Εθνικής Αρχής Στοιχημάτων
Η ΕΑΣ βρίσκεται ήδη στην αιχμή της ενσωμάτωσης δράσεων που εντάσσονται στις διεθνώς αναγνωρισμένες προτεραιότητες δράσης για τη γεφύρωση του χάσματος στη στοιχηματική συμπεριφορά. Πιο συγκεκριμένα:
Πρώτον: ήδη ενσωματώνουμε παραμέτρους φύλου στο σύνολο των ερευνητικών πρωτοβουλιών που αναλαμβάνουμε ή χρηματοδοτούμε ως Εθνική Αρχή Στοιχημάτων, με στόχο τη διερεύνηση, καταγραφή και διαχρονική μελέτη των παραμέτρων φύλου και της επίδρασής τους στη συμπεριφορά των γυναικών στο στοίχημα και το τυχερό παιχνίδι στην Δημοκρατία.
Δεύτερον: Αντίστοιχα σκοπεύουμε να ενσωματώσουμε περαιτέρω παραμέτρους φύλου στο σύνολο των πρωτοβουλιών ενημέρωσης και επικοινωνίας της Εθνικής Αρχής Στοιχημάτων. Είναι καθοριστικής σημασίας να εκπροσωπούνται εξίσου και τα δύο φύλα στο σύνολο των εκστρατειών επικοινωνίας (εικαστικό, φωτογραφικό υλικό και μηνύματα), προκειμένου να ενισχυθεί η ταύτιση των γυναικών με τα μηνύματα της εκάστοτε εκστρατείας, τα οποία πρέπει να την αφορούν για να τα εντοπίσει και να τα αξιοποιήσει.
Τρίτον: Εστιάζουμε επίσης στην ενσωμάτωση παραμέτρων φύλου και στο σύνολο των πρωτοβουλιών πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης που υλοποιούνται ή χρηματοδοτούνται από την Εθνική Αρχή Στοιχημάτων.
Οι ενέργειες αυτές θα επιτρέψουν στην Αρχή να μελετήσει συστηματικά την τεκμηρίωση και την εμπειρία που συλλέγεται ώστε να προχωρήσει σε διαφοροποίηση και στόχευση των πολιτικών μας αναλόγως του φύλου.
Όμως, ίσως και κυρίως, δεν θέλουμε να μείνουμε στους διεθνείς άξονες προτεραιότητας και απλά να διασφαλίσουμε ότι οι γυναίκες θα αποτελούν πυλώνα όλων των ενεργειών που σχετίζονται με τη μελέτη, την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση των διαταραχών ενασχόλησης με τον στοιχηματισμό. Θέλουμε να πάμε ένα βήμα πιο πέρα και σε συνεργασία με άλλους φορείς να ενδυναμώσουμε πραγματικά τις γυναίκες, ώστε να μπορούν να αξιώσουν δυνατή συμμετοχή στην επιλογή των κοινωνικών και υγειονομικών υπηρεσιών που οι ίδιες θα μπορούν να αξιοποιήσουν, στην ανάδειξη των δημιουργικών και καλλιτεχνικών τους αναζητήσεων, σε χώρους εργασίας στους οποίους μπορούν χωρίς φόβο ή προσχώματα να συνεχίσουν να διαπρέπουν, αντιμετωπίζοντας “φανερά” τυχόν προκλήσεις, και ισότιμη συμμετοχή στην έρευνα, την ανάπτυξη, αλλά και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένης της στοιχηματικής δραστηριότητας.
Φέτος που διανύουμε το Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας, είναι η ιδανική συγκυρία για να επικεντρωθούμε πραγματικά στις νέες γυναίκες με την προοπτική ενός κόσμου όπου διακρίσεις, και δη με βάση το φύλο, δεν θα έχουν θέση. Η Αρχή επεξεργάζεται πρόταση προγράμματος – παρέμβασης για την ενίσχυση των δεξιοτήτων και την ενδυνάμωση των γυναικών, ούτως ώστε να μην καθίστανται επιρρεπείς σε προβληματικές ή παθολογικές συμπεριφορές. Η πρόταση θα παρουσιαστεί στους αρμόδιους φορείς της Δημοκρατίας.
